هستی و چیستی محکم و متشابه

 بحث از محکم و متشابه از روزگاران دیرین مورد توجه قرآن پژوهان و صاحب نظران حوزه قرآن پژوهی، و یکی از زیر بنایی ترین مباحث تفسیری و علوم قرآن بوده است؛ مبنایی که خود قرآن آن را بنیان گذاری کرده و روایات نیز به شرح وتفصیل آن پرداخته اند. و در پی آن، مفسران با کاوش های فراوان آرای متعددی درباره آن ارائه کرده اند. نگارنده موضوع پیش گفته را از سه منظر لغت، روایت و قرآن کاوید و به این نتیجه رسیده است که از حیث هستی محکم و متشابه، قرآن از یک زاویه احکام و تشابه هم اقسامی دارد. از نظر چیستی، آیه متشابه نباید تک وجهی باشد، بلکه در مفهوم و مصداق باید وجوه متعددی داشته باشد. برخی از وجوه، مصداق تأویل درست است و برخی مصداق تأویل نادرست، به نحوی که مورد استفاده ناروای بیمار دلان قرار می گیرد، و به گونه ای است که تشابه د رپرتو آیه محکم و عنداللزوم برطرف می شود.